GLOBAL MONETAR SIYOSATNING MILLIY IQTISODIYOTGA TA’SIRI: O‘ZBEKISTON VA ROSSIYA IQTISODIYOTLARIGA TA’SIRI MISOLIDA

Abstract

Ushbu maqolada 2020–2025 yillar davomidagi global monetar siyosat o‘zgarishlarining O‘zbekiston va Rossiya iqtisodiyotlariga ta’siri tahlil qilinadi. Avvalo, global monetar siyosat tushunchasi va uning milliy iqtisodiyotga ta’sir mexanizmlari ko‘rib chiqiladi. Keyingi bo‘limlarda O‘zbekiston va Rossiya misolida ilgari o‘tkazilgan tadqiqotlar va nazariy yondashuvlar tahlil qilinib, o‘zgaruvchan tashqi pul-kredit sharoitlarining ushbu mamlakatlar makroiqtisodiy ko‘rsatkichlariga (YaIM o‘sishi, inflyatsiya, asosiy stavka, valyuta kursi, kredit hajmi, dollarlashuv darajasi) ta’siri real statistik ma’lumotlar asosida o‘rganiladi. Tadqiqot doirasida ARDL va SVAR kabi ekonometrik modellardan foydalangan holda 2020–2025 yillarda ikkala davlatda kuzatilgan monetar siyosat choralarining natijalari solishtirildi. Tahlil natijalari shuni ko‘rsatadiki, global darajadagi pul-kredit siyosati dinamikasi (jumladan, AQSh Federal Rezervi va Yevropa Markaziy banki kabi yirik markaziy banklarning qarorlari) O‘zbekiston va Rossiyada turlicha namoyon bo‘lgan: Rossiyada global sharoitlarning o‘zgarishi tez va keskin ta’sir ko‘rsatgan bo‘lsa, O‘zbekistonda ushbu ta’sir nisbatan yumshoqroq va kechikuvchi xususiyatga ega bo‘ldi. Muhokamada har ikki mamlakatda monetar siyosat vositalarining samaradorligi va cheklovlari muhokama qilinib, global xatarlar va ichki omillar kontekstida pul-kredit siyosatini takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar beriladi.