PROFILAKTIKA INSPEKTORLARINING HUQUQBUZARLIKLARNING VIKTIMOLOGIK PROFILAKTIKASINI AMALGA OSHIRISHDA JAMOATCHILIK BILAN HAMKORLIGINI OSHIRISH ISTIQBOLLARI.
Keywords:
profilaktika inspektori, huquqbuzarliklar, viktimologik profilaktika, jamoatchilik bilan hamkorlik, fuqarolik jamiyati, huquqiy madaniyat, ijtimoiy xavfsizlik..Abstract
Zamonaviy jamiyatda huquqbuzarliklarning oldini olish masalasi nafaqat huquqni muhofaza qilish organlari, balki butun jamiyatning faol ishtirokini talab qiluvchi dolzarb yo‘nalishlardan biridir. Shu nuqtai nazardan, profilaktika inspektorlarining huquqbuzarliklarning viktimologik profilaktikasini amalga oshirishda jamoatchilik bilan hamkorligini kuchaytirish masalasi strategik ahamiyat kasb etadi. Mazkur maqolada profilaktika inspektorlari faoliyatining huquqiy, ijtimoiy va tashkiliy jihatlari tahlil qilinib, jamoatchilik bilan o‘zaro hamkorlikni takomillashtirish istiqbollari yoritilgan. Viktimologik profilaktika — bu jinoyatchilikni kamaytirish va huquqbuzarliklarning oldini olishda jabrlanuvchi shaxsning (viktimaning) rolini o‘rganish va uni himoya qilish mexanizmlarini mustahkamlashga qaratilgan tizimdir. Profilaktika inspektorlari esa bu tizimda markaziy o‘rin egallaydi. Ular mahalla, ta’lim muassasalari, yoshlar tashkilotlari, xotin-qizlar qo‘mitalari hamda diniy idoralar bilan hamkorlikda fuqarolarning huquqiy ongi va ijtimoiy faolligini oshirish orqali jinoyatchilikka qarshi kurashda muhim ijtimoiy kuch sifatida ishtirok etadi. So‘nggi yillarda O‘zbekiston Respublikasida profilaktika tizimini isloh qilish, jamoatchilik ishtirokini kengaytirish, mahalla institutini mustahkamlash va “inson qadri” tamoyilini amaliyotga tatbiq etish borasida qator huquqiy hujjatlar qabul qilindi. Shu jumladan, “Huquqbuzarliklar profilaktikasi to‘g‘risida”gi Qonun, Prezident farmonlari va hukumat qarorlari profilaktika inspektorlarining jamiyatdagi o‘rnini yanada kuchaytirdi. Bu islohotlar ularning faqat nazorat organi emas, balki jamoatchilik bilan birgalikda ishlovchi, ijtimoiy ishonchga tayangan profilaktika subyekti sifatida shakllanishiga xizmat qilmoqda. Maqolada shuningdek, jamoatchilik bilan hamkorlikni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari — axborot texnologiyalaridan foydalanish, onlayn profilaktika platformalarini yaratish, aholining huquqiy savodxonligini oshirish, ijtimoiy tarmoqlar orqali interaktiv muloqotni yo‘lga qo‘yish kabi zamonaviy yondashuvlar tahlil etilgan. Ayniqsa, “raqamli mahalla” konsepsiyasi doirasida aholi bilan bevosita muloqotni kuchaytirish, xavfli guruhdagi shaxslarni erta aniqlash va ularni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash mexanizmlarini joriy etish istiqbollari alohida e’tiborga loyiq.
References
Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – Toshkent: Ma’naviyat, 2008.
Jo‘rayev M., Mahmudov B. Huquqbuzarliklar profilaktikasi nazariyasi va amaliyoti. – Toshkent: TMI nashriyoti, 2020.
Rasulov Sh.A. Jinoyatchilikning viktimologik profilaktikasi: nazariya va amaliyot. – Toshkent: Huquq, 2019.
Qodirov D.R. Profilaktika inspektorlarining jamoatchilik bilan ishlash tajribasi. // Ichki ishlar tizimidagi islohotlar jurnali, 2021, №3.
